Strategie en tactiek. In alledaagse gesprekken worden beide termen doorgaans door elkaar gebruikt als het gaat om een overwinning in de sport, in een oorlogsvoering of zaken.

Zodra we strategie en tactiek wat meer onder de loep nemen, worden de gelijkenissen en verschillen tussen de twee termen al snel duidelijk. Beide termen zijn cruciaal om de vooruitgang van je bedrijf in kaart te brengen en je op weg te helpen naar succes. 

Maar wat is nu precies het verschil tussen strategie en tactiek?

Een eenvoudig en gemakkelijk te onthouden onderscheid tussen strategie en tactiek is het volgende:

een bedrijf en zijn werknemers moeten eerst strategisch plannen, om vervolgens tactisch te kunnen handelen.

Er zijn nog enkele andere verschillen tussen strategie en tactiek:

• Een strategie is een plan om een doel te bereiken. Een tactiek is het geheel van acties op weg naar dat doel.
• Een strategie is moeilijk te wijzigen eenmaal het in gang is gezet. Een tactiek kan gemakkelijk bijgestuurd worden naargelang de veranderende omstandigheden. 
• Een strategie bepaalt welke tactiek aangewezen is, en niet andersom.

Strategie vs tactiek: wat is het verband?

Hoewel het verschil tussen strategie en tactiek nu wel duidelijk is, vullen ze elkaar ook aan. Het vermogen van een organisatie om een strategie tot een goed einde te brengen, hangt af van de tactiek die wordt gevolgd. Omgekeerd kan een bedrijf zonder de juiste strategie geen gepaste tactiek uitwerken die tot succes of concrete handelingen leidt. 

Een strategie geeft de juiste koers aan. Een tactiek bepaalt hoe je bedrijf die koers precies vaart. Zonder strategie is er dus geen tactiek. En zonder tactiek blijft een strategie een lege doos.

Wat is strategie?

Je mag een strategie gerust zien als een methode, benadering of reeks handelingen met het oog op een specifiek resultaat, een langetermijndoel of een gunstige afloop. Een strategische planning vormt de grondslag van een reeks bepalende beslissingen van personen of teams binnen een organisatie.

Ontdek hoe je eenvoudig je strategie visualiseert met onze online tool voor strategiekaarten

Los van het type bedrijf of de sector waarin je actief bent, wordt een strategische planning op vrij hoog niveau uitgewerkt. Bijgevolg heeft zo'n strategie een impact op nagenoeg alle aspecten binnen een bedrijf, ook als die op het eerste gezicht weinig verband lijken te houden met de oorspronkelijke strategie. 

Hier volgen vijf basiselementen in een bedrijfsstrategie.

1. Concurrentievoordeel

Brengt je strategische planning manieren in kaart om je product of dienst te onderscheiden van je rivalen? Dan ben je erin geslaagd het concurrentievoordeel van jouw bedrijf bloot te leggen. Het kan gaan om eenvoudige dingen: misschien is jouw product of dienst het goedkoopst, of bied je de enige optie aan op de markt.

Om hun concurrentievoordeel te behouden, moeten bedrijven hun strategieën continu bijsturen.

Zodra er nieuwe concurrenten opduiken of wanneer consumenten alternatieven gaan zoeken voor jouw product of dienst, moet je organisatie meer voordelen of een betere dienstverlening aanbieden om het prijskaartje te verantwoorden. Een SWOT-analyse kan je helpen je sterktes (Strengths), zwaktes (Weaknesses), kansen (Opportunities) en bedreigingen (Threats) binnen je sector in kaart te brengen.

2. Een toewijzing van middelen op hoog niveau

Waar moet jouw organisatie de meeste tijd, energie en middelen in steken met het oog op de beste ROI? Aan welke taken of activiteiten moeten je werknemers of teams voorrang verlenen gedurende de week?

Een strategische planning helpt bedrijven om de beste budgettoewijzing te bepalen.

Een budgettoewijzing op het hoogste niveau helpt je om het meeste te halen uit de middelen die je ter beschikking hebt. Met andere woorden: welke strategieën kan je gebruiken om je activa en kapitaal te maximaliseren?

• Bepaal de reikwijdte van je project: nog voor je middelen toewijst, moet je in je strategie rekening houden met de omvang en looptijd van je project.
• Breng de beschikbare middelen in kaart: een strategische planning helpt ook te bepalen hoeveel medewerkers, ruimte en middelen er beschikbaar (of nodig) zijn om verder te gaan.
• Verlies het grote geheel nooit uit het oog: geen enkele strategie is perfect. Een strategische planning maken, houdt ook in dat je je bewust bent van de veranderingen in middelen en de verschuivingen van prioriteiten.
• Houd een plan B achter de hand: een te grote afhankelijkheid van mensen en middelen kan een project al snel doen ontsporen. Een goede strategie houdt alternatieven achter de hand voor 'wat als'-scenario's.

Jouw strategische planning moet niet enkel bepalen waar jouw organisatie zich op moet focussen, maar ook hoe je een verlies van tijd, middelen en geld kunt vermijden. Een degelijke strategie biedt een duidelijke reeks keuzes. 

3. Een duidelijke langetermijnvisie en doelstellingen

Een strategie die geen duidelijk omlijnde visie of geen specifiek doel nastreeft is niet meer dan een wens of ambitie. Ook daarin verschilt een strategie van een tactiek.

Elk aspect van een geïntegreerde strategie moet actief bijdragen tot de langetermijnvisie van je bedrijf. Zodra een bepaald aspect jouw organisatie niet dichter bij je doel brengt, mag je het niet langer toelaten om tijd of middelen van je team af te nemen.

Precies daar kan een strategie – en niet zozeer een tactiek – je helpen om de koers die je wilt varen scherper te stellen voor je team. Door prognoses op te nemen in je strategische planning, kan je de doelstellingen beter afstemmen op je strategie. 

4. Markten, doelgroepen en producten

Een nieuw product ontwikkelen of een innovatieve dienst voorstellen is slechts één stukje van de puzzel. Een tactische planning kan jouw bedrijf helpen om een doelpubliek te bereiken en je aanbod aan de man te brengen. Om welk doelpubliek het gaat, en waar je dat publiek kunt aantreffen, staat dan weer in je strategische planning.

Dit luik in je strategie omvat marktonderzoek naar trends, concurrenten en gewoonten van de consumenten. Ook interne en externe factoren die de aankoopbeslissingen sturen en het doelpubliek bepalen, spelen daarbij een rol.

Kruip in de huid van gebruikers om pijnpunten in kaart te brengen, net als het pad dat leidt naar een aankoopbeslissing. Al die aspecten helpen je op weg om in je strategie te bepalen welke markten je moet aanboren, welk publiek je moet zien te overtuigen en welke producten je moet promoten.

5. Merkpositionering 

Hoe zorg je ervoor dat je producten en diensten in het oog springen op een competitieve markt? Hoe hoog staat jouw merk aangeschreven bij de consument? Een goede merkpositioneringsstrategie zorgt ervoor dat mensen jouw merk sneller herkennen, je producten meer genegen zijn en gemakkelijker contact leggen met jouw zaak.

In jouw strategisch draaiboek wordt je merkpositionering uiteengezet als een statement. Dat statement omschrijft je doelpubliek en hoe jij wil dat klanten over je merk denken.

Een merkpositioneringsstrategie begint bij degelijk marktonderzoek, niet met een tactiek. Tracht te achterhalen wie je klanten zijn en wat hun behoeften zijn. Neem ook voldoende tijd om uit te zoeken hoe jouw concurrenten hun eigen merk positioneren en hun producten of diensten onderscheiden van de jouwe.

Een strategische planning van het verhaal achter jouw merk is van groot belang. Door het verhaal achter je merk te vertellen, zullen de klanten geloven in jouw bedrijf en de pijnpunten die je met je producten of diensten wil verhelpen. Deze strategie vertaalt zich naar een specifieke communicatiestijl in berichten op gedrukte media, online, sociale netwerken enzovoort.

Wat is tactiek dan precies?

Een tactiek is het geheel van specifieke activiteiten of acties die een organisatie onderneemt om strategische doelstellingen te behalen. Deze acties kunnen op zichzelf staan of deel uitmaken van een groter geheel van taken. Een vergelijking tussen strategie en tactiek geeft dus aan dat een tactiek veel meer steunt op goede praktijken en specifieke plannen.

Tactiek betekenis

Sommige organisaties noemen hun tactiek een strategisch initiatief. Een tactiek houdt een specifiek doel en een precieze deadline voor ogen, en omvat activiteiten om dat doel te bereiken en de geboekte vooruitgang te meten. Deze kortetermijnacties kunnen een bedrijf op weg helpen naar zijn grotere, strategische doelen.

Hoe kunnen strategie en tactiek worden gemeten?

Op zichzelf geven de cijfergegevens over je tactieken geen duidelijke indicatie van het succes (of de mislukking) van de strategie van een organisatie. Het zijn de strategie zelf en de doelstellingen die bepalen welke Key Performance Indicators (of KPI's) een bedrijf moet opvolgen. Het meten van die KPI's kan je helpen om te bepalen of je strategie al dan niet succesvol is.

Een tactiek kan gemeten worden volgens het kostenplaatje, de tijdigheid of hoe goed de acties stroken met de strategie die gevolgd wordt. Houd bij de evaluatie van een strategie en tactiek altijd in het achterhoofd dat ze allebei een organisatie helpen om de doelstellingen zo efficiënt mogelijk te bereiken.